Is topònimus sunt coerentes cun sa limba de su logu. In Sardigna sunt in sardu. Pro cussu su destinu issoro est acapiadu a cussu de sa limba.
Una cosa est segura: non nci tenet unu logu cena nòmene. Podimu finas annànghere chi unu logu esistit pro ite tenet su nòmene. Una bidda, unu padente, unu bacu, unu tacinu, ogna tretu e cada corratzu de su sartu at retzidu su nòmene suu, e custu nòmene dipendet de medas cosas. Dae comente est fatu (Tacu, Su Fossu, Cucureddu), dae sa positzione (Su Solianu, Parendaddai, Partaelo, Su Paris de Oriente), dae chi ddoe abitàt o dae su maere (Maist’Antinu, Giuanni Lai, Sa de is Mereos), dae su colore “Mont’Arbu, Cùcuru Orrùbiu, Funtana Niedda) de una mata chi ddoe faghet (S’Orròali, s’Orrulàriu, Sa Murta) o peri de unu fatu particulari chu ddoe at sutzèdiu, in sa realidade (S’atza de Tabacu, sa Forà de is Dexeoto, s’Ocidroxu) o in sa mitologia de una bidda o de unu pòpulu (Pranu de Sànguini, Sa scala de santu Orgiu).
Is topònimus sunt coerentes cun sa limba de su logu. In Sardigna sunt in sardu. Pro cussu su destinu issoro est acapiadu a cussu de sa limba. Chi benit a mancare sa limba de su logu, in totu su mundu, si colat dae unu paesàgio de sa coerèntzia a un paesàgiu dissotziau. Mudant is puntos de riferimentu in su territòriu. Calicuna cosa la ischint sos nativos americanos o sos aborìgenos australianos. Sos topònimos traditzionales benint iscassados e remplassados dae cussos de sos conchistadores militares e cummentziales. Custu fenòmenu non tocat sos logos de mare ebbia, ma fintzas sos logos de monte, bastat a bìere sa punta prus arta de su Gennargentu.
Sos topònimos traditzionales benint iscassados dae cussos cummertziales, dae sos cartellos turìsticos e dae sas istatziones balneares.. Si perdet su cuntatu cun sa realtade e cun sa natura de su logu.
Custu fenomenu est prus presente in is logos de mare, acantu is topònimos antigos, cussus chi portant sa mente a s’orìgine de s’antropizatzione is logos o a sa flora caraterìstica sua, o ancora a s’istòria sua, benint bogados dae nùmenes esòticos, pensamus a locas o tzilleris chi si narant il Sultano, la Scimitarra, il Corsaro nero… Sutzedet peri ca is nùmenes abbarrant ma perdent su significu originale issoro, comente, su topònimu Kala Moru… Duncas, a pustis de nos àere cambiadu su nùmenes de is biddas (pensamus a Gelisuli cun Girasole, a Barì cun Bari Sardo), immoe sunt cambiende is topònimos de su sartu puru.
In Orrì, in comunu de Tortolì, famada est s’ispiàgia de Il Golfetto, chi in beridade si narat Muscì, e s’ispiàgia “dei milanesi” in berteru est Musculedda, chi benit dae su nòmene sardu de sa còtzula.
Ite nos faghet cumprèndere custa cosa? Ca sa toponomàstica di un territòriu no est solu una disciplina geogràfica, ma peri linguìstica, istòrica, antropològica e culturale.
Ogna logu abitau, esprimit sa rapresentatzione de su mundu de sa gente chi ddoe bivit, esprimit is valores de una sotziedade e peri s’identidade sua.
“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”
© RIPRODUZIONE RISERVATA
In Porto Rotondo (Terranoa) b’at unu tzentru turìsticu abbandonadu, andamus a bìdere cale est
A dolu mannu, fintzas sas cosa lussuosas si podent abbandonare.
A presu de Terranoa, s’agatat unu tzentru turìsticu chi calicunu annu a oe fiat unu de sos mègius locales de lussu de su tzircuitu.
Como est abbandonadu. Paret una cosa ispantosa chi fintzas sas cosas de valore e chi pro las fàghere sunt costadas meda dinare potzant èssere lassadas a sa ruina. Non semus alleghende de roba de pagu contu, ma de cosa esclusiva, in bella bista e chi totus diant chèrrere tènnere. A dolu mannu, fintzas sas cosa lussuosas si podent abbandonare.
Custu est acontèssidu a su Green Park Hotel de Porto Rotondo. Semus alleghende de unu tzentru turìsticu cun, cun duas piscinas, campos de tennis, una chimbantina de apartamentos, 36 esclusivos, chi faghet craru a sa marina de unu de sos logos prus ispantosos de sa Costa Smeralda. Su “resort”, a pustis de su perìodu de oro, est istadu abbandonadu e abarrat comente unu monumentu a s’isperdìtziu. Unu monumentu chi est un’isfrègiu in cara a totu sas villas milionàrias chi tenet a inghìriu e chi guastat su bellu panorama. Comente narat su giassu ìnternet de Sardegna abbandonata est unu tzafu a sos ricones de sa zona chi, a pustis de inghestas de sos Carabineris intre propietàrios e gestores, s’agatant custu casteddu istrampadu in cùcuru a su montigru.
Su locale in totu custos annos chi est serradu e abbandonadu, est istadu furadu de totu sa cosa de valore. Furones e furuncos si nche ant leadu totu su chi podiant, lassende petzi distrutzione e àliga in totus. Pro bìdere cales sunt sas cunditziones suas bastat a pompiare su vìdeu publicadu in su canale Max Wave a tìtulu Urbex Sardegna – Esplorazione Green Park Hotel abbandonato Porto Rotondo.
Pro chie s’agatat pro cumbinatzione girende a presu de Porto Rotondo, fratzione de Terranoa (SS) podet andare a bìdere custu tzentru abbandonadu chi como est divènnida a beru un’atratzione turìstica.
“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”
© RIPRODUZIONE RISERVATA
