Lighende un’articulu bogau de su blog de s’istudiosu Frantziscu Casula Truncare sass cadenas, a tìtulu Lingue povere lingue ricche, semus lòmpios a a su cunsideru chi unu massau bolotanesu ci connoscet bene sa limba sua, su sardu de Bolòtana at a allegari unu sardu prus erricu de cuss’italianu ci si podet agatari in medas librus e òperas contàs po eèsere èperas de grandu valore. E agiungu eo, manneddu miu, ca allegàt in sardu ebbia, teniat una connoscènthia de su sardu prus manna de cantu la podat tènnere cale ca siat studente universitàriu sardu ci allegat s’italianu. In sardu manneddu miu nce dda fait a esprìmiri totu is sentimentos , is ideas, is sperànthias e is spetativas ci tenait prus de cantu unu picocu sardu de oe chi allegat in italianu podat fàiri.
Mancari calincunu podet narri ca manneddu miu, e peri cussu massau bolotanesu ci fui nandu, non isciant allegari de Sant’Agostino, de Dante e nimancu de psicanàlisi, o de processos chìmicos e de missilìstica; est a beru, made cussus argumentos non ndi iat ari pòthiu narri nudda mancu Marco Tullio Cicerone, s’oradore oratore sena duda intelligente e istudiadu.
Tzitzerone est unu de sos iscritores latinos chi prus de totus at allegadu male de sos Sardos e de sa Sardigna.
S’oratzione, de s’annu 54 a.c. est in defensa de Emilio Scauro ex guvernadore de sa Sardigna. Custos est acusadu de tres “crìmines”: àere abbenenadu in su un’ispuntinu Bostare, tzitadinu ricu de Nora, pro s’impossessare de su patrimòniu suo; àere molestiadu sa mugere de Arine, a su puntu de divènnere amante suo. Pròpiu pro custu motivu, durante s’oratzione sua in difesa de Scuro aiat naradu contra a sos sardos:
«Sa ratza prus ingannadora, comente nos atestant totu sos documentos de s’antighidade e totu sas òperas istòricas, est cudda de sos Fenìtzios. Sos Pùnicos, chi sunt discendentes issoro, non si sunt ammustrados, si pensamus a sas medas rebellias de Cartàgine, a sas numerosas violatziones e segaduras de patos, fìgios degenerados. Sos Sardos, chi dipendent dae sos Pùnicos gràtzias a unu mescuritzu de sàmbene africanu, non sunt istados giutos a Sardigna comente colonos normales istantziados in cue, ma comente su refudu de colonos de sos cales si nde lìberat”.
© RIPRODUZIONE RISERVATA
